Εργασίες στον Πύργο του Κιαμήλ Μπέη

Μετά από προσπάθειες ετών, ο Σύλλογος μας νοιώθει μεγάλη ικανοποίηση και χαρά διότι αυτές τις τελευταίες μέρες, έχουν ξεκινήσει από την Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων στερεωτικές εργασίες στη στέγη του Πυργόσπιτου του Κιαμήλ Μπέη, με την επίβλεψη του Προϊστάμενου Τμήματος Αρχαιολογικών Έργων και Μελετών κο Νικόλαο Σιδηρόπουλο.

Είμαστε μόνο στην αρχή, προς το παρόν στη προστασία του μνημείου, το οποίο με κατεστραμμένη τη στέγη και τη λιθοδομή του σε κακή κατάσταση, κινδυνεύει με τμηματικές καταρρεύσεις των τοιχοποιιών και, κατά συνέπεια, απώλεια αυθεντικών στοιχείων του. Συνεχίζουμε τις προσπάθειες ούτως ώστε να επιτευχθεί ο στόχος του Συλλόγου μας, δηλαδή τη διαφύλαξη της πολιτιστικής και ιστορικής μας κληρονομιάς, θεμέλιο για την ανάπτυξη του πολιτιστικού τουρισμού στην περιοχή μας με την ανάδειξη και απόδοση του ιστορικού αυτού μνημείου στο κοινό, με την πλήρη λειτουργική αξιοποίησή του και επανένταξη στη ζωή του χωριού με τη δημιουργία μουσείου.

Το Καλοκαίρι του 2020, το ιστορικό αυτό κτήριο αναδείχθηκε, όπως του αξίζει, φιλοξενώντας δύο πολύ σημαντικές εκδηλώσεις οι οποίες συνέβαλαν στην προώθηση της ανάδειξης και της προβολής του.τη δραματική αναπαράσταση από τη χορωδία Opus Femina, του έργου του Παντελή Μπουκάλα “Μηλιά η Αμίλητη” τη παρουσίαση του βιβλίου της Δρ. Δ. Καμαρινού «Καρε Ιστορίας 1821-1923» με τη θεατρική ομάδα Ευρωστίνης «Πειραματιστές» με τίτλο της εκδήλωσης «Για αυτά πολεμήσατε στρατηγέ Μακρυγιαννη;» Πολύτιμοι αρωγοί σε αυτήν την πολυετή προσπάθεια της διάσωσης του μνημείου, με υψηλό αίσθημα συνεισφοράς, υπήρξαν πολλοί και οφείλουμε να απευθύνουμε τις ολόθερμες ευχαριστίες και ευγνωμοσύνη στους:

  • την Βουλευτή Νέας Δημοκρατίας Νομού Κορινθίας κα Μαριλένα Σούκουλη
  • την Προϊσταμένη Εφορείας Αρχαιοτήτων κα Παναγιώτα Κασιμη
  • τον Προϊστάμενο Τμήματος Αρχαιολογικών Έργων και Μελετών κο Νικόλαο Σιδηροπουλο
  • την Αντιδήμαρχο Πολιτισμού Ξυλοκάστρου-Ευρωστίνης κα Ελίνα Μενούνου και
  • τη Δημοτική αρχή Ξυλοκάστρου-Ευρωστίνης
  • τον Πρόεδρο Τοπικής Κοινότητας Συκιάς κο Βλάσση Σούρλο
  • τον ιδιοκτήτη του πυργόσπιτου κο Βλάσση Σγουρό που επέτρεψε την πρόσβαση για να μπουν οι σκαλωσιές και να ξεκινήσουν τα έργα.

Το Πυργόσπιτο, είναι μία από τις ελάχιστες σωζόμενες κατοικίες στην Κορινθία, χωροθετείται σε προνομιακή θέση, επί της Π.Ε.Ο. Κορίνθου – Πατρών, σε απόσταση 30μ. από την παραλία της Συκιάς στον Κορινθιακό κόλπο και έχει χαρακτηριστεί ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο (ΥΠΠΟ/ΑΡΧ/Β1/Φ31/33608/683/14.7.1993, ΦΕΚ 572/Β/2.8.1993). Η κατοικία ανάγεται στους προεπαναστατικούς χρόνους, στις αρχές ίσως του 19ο​υ αιώνα, και ανήκε αρχικά στον Χαλήλ αγά, πρόγονο του άρχοντα της Κορίνθου Κιαμήλ μπέη, ο οποίος κατείχε σημαντικές εκτάσεις γης στην περιοχή. Μετά την Επανάσταση παραχωρήθηκε, μαζί με κτήματα στη Γελλήνη, στον στρατηγό Λ. Σγουρό, ενώ η τελευταία κάτοικος ήταν η Αθηνά Μεταξά, μετά το θάνατο της οποίας ο πύργος εγκαταλείφθηκε και βαθμιαία ερειπώθηκε. Σημερινός ιδιοκτήτης του πυργόσπιτου είναι ο κ. Βλ. Σγουρός.

Η αρχική μορφή του κτιρίου αποτυπώνεται σε σχέδια του Ν. Καλογερόπουλου, λόγιου της περιοχής, ο οποίος γεννήθηκε το 1924. Σε αυτά το μνημείο αποδίδεται ως κλειστός πρισματικός όγκος με τονισμένη τη διάσταση του ύψους και τοξωτά ανοίγματα κυρίως στον όροφο. Στο μέσον περίπου των δύο στενών πλευρών διαμορφώνονται οι ημικυκλικές καμινάδες ισάριθμων τζακιών, με ιδιαίτερα επιμελημένη αυτή της ΝΑ όψης, ενώ στοιχεία αμυντικού χαρακτήρα αποτελούν τα δύο ‘κλουβιά’ στις γωνίες της ΒΔ και ΝΑ όψης και η λίθινη κλίμακα σχήματος Γ κοντά στην είσοδο του ορόφου, που επέτρεπε την πλαγιοβολή του εχθρού από τυφεκιοθυρίδα. Τα σχέδια του Ν. Καλογερόπουλου συνιστούν πολύτιμα στοιχεία της έρευνας γύρω από το μνημείο, καθώς στο πέρασμα του χρόνου το πυργόσπιτο δέχτηκε επεμβάσεις που αλλοίωσαν σε κάποιο βαθμό την αρχική του μορφή.Το κτίριο αποτελείται από ισόγειο και έναν όροφο και το μέγιστο ύψος του, χωρίς τη στέγη, είναι 6.80μ.Στο ισόγειο, στο οποίο η προσπέλαση γίνεται από θύρα στη ΝΔ πλευρά του κτιρίου, περιλαμβάνονται δύο κύριοι χώροι που διακρίνονται μεταξύ τους με λίθινο τοίχο πάχους 62 εκ. Ο πρώτος χώρος φωτιζόταν από μικρό άνοιγμα στη ΝΔ πλευρά, φραγμένο σήμερα, καθώς και από τρεις τυφεκιοθυρίδες, ενώ ο δεύτερος από δύο μεταγενέστερα της αρχικής φάσης παράθυρα, στη ΒΑ και ΝΑ πλευρά, με υαλοστάσια γαλλικού τύπου · στο μέσον της ΝΑ πλευράς έχει κατασκευαστεί εστία.Η πρόσβαση στον όροφο γίνεται στη ΝΔ πλευρά του κτιρίου με εξωτερική κλίμακα σχήματος Γ, από οπλισμένο σκυρόδεμα. Η είσοδος οδηγεί σε μικρό προθάλαμο στον οποίο ανοίγονται τρεις χώροι. Στα αριστερά του προθαλάμου βρίσκεται ο άλλοτε ενιαίος χώρος του οντά, ο οποίος με την προσθήκη δύο νεώτερων τοίχων έχει διαμορφωθεί σε τρία ανεξάρτητα δωμάτια: ένα αποχωρητήριο και έναν χώρο προετοιμασίας φαγητού στη ΝΔ πλευρά, και έναν μεγαλύτερο χώρο ανατολικότερα. Το αποχωρητήριο δεν φέρει ανοίγματα, καθώς το παλαιότερο άνοιγμα έχει φραχτεί και στη θέση του έχει κατασκευαστεί ερμάριο · ο χώρος προετοιμασίας φαγητού φωτίζεται από μικρό άνοιγμα με τοξωτό πλαίσιο, ενώ ο τρίτος χώρος από δύο νεώτερα ορθογωνικά παράθυρα με υαλοστάσια γαλλικού τύπου. Στα δεξιά του προθαλάμου ο χώρος λειτουργούσε άλλοτε ως σάλα. Πέντε ανοίγματα εξασφάλιζαν τον φωτισμό του. Από αυτά, τα δύο στη ΝΔ πλευρά και ένα φραγμένο στη ΒΑ διατηρούν την αρχική τους μορφή. Τέλος, στον τρίτο χώρο του ορόφου, στη ΒΑ πλευρά του κτιρίου, την τοιχοποιία διατρυπούν δύο ορθογώνια παράθυρα και μία νεώτερη θύρα που οδηγεί σε μικρών διαστάσεων εξώστη από οπλισμένο σκυρόδεμα.Οι εξωτερικοί τοίχοι του πυργόσπιτου είναι λίθινοι με πάχος το οποίο κυμαίνεται από 70 έως 80 εκ. στο ισόγειο και 65 έως 70 εκ. στον όροφο. Για την κατασκευή τους έχει γίνει χρήση αργών λίθων, εκτός από ορισμένα σημεία των όψεων, όπως τους γωνιόλιθους και τα πλαίσια των ανοιγμάτων, όπου έχουν τοποθετηθεί λαξευτοί λίθοι. Οι ξυλοδεσιές έχουν τοποθετηθεί σε βάθος από το εξωτερικό πρόσωπο της τοιχοποιίας και καλύπτονται με μία σειρά λίθων, ώστε να είναι εμφανείς μόνο στο εσωτερικό του κτιρίου. Λίθινος είναι ο τοίχος που χωρίζει εσωτερικά το ισόγειο σε δύο χώρους, ενώ τα εσωτερικά χωρίσματα του ορόφου είναι κατασκευασμένα από τσατμά. Οι τοίχοι του ορόφου και του δωματίου στη ΝΑ πλευρά του κτιρίου είναι επιχρισμένοι εσωτερικά.Η στέγη του κτιρίου είναι σύνθετης μορφής και προκύπτει από το συνδυασμό της τετράρριχτης, που καλύπτει τον κύριο όγκο του κτιρίου, και της τρίρριχτης, που καλύπτει τον μικρότερο προσαρτημένο όγκο· η κάλυψή της γίνεται με χειροποίητα κεραμίδια βυζαντινού τύπου.Τα ανοίγματα στην πλειονότητά τους έχουν δεχτεί αλλοιώσεις στη μορφή τους. Ορισμένα από αυτά έχουν φραχτεί, τα περισσότερα έχουν μεγαλώσει σε επιφάνεια, ενώ στο ισόγειο έχουν ανοιχτεί, όπως αναφέρθηκε ήδη, παράθυρα σε μεταγενέστερη της αρχικής οικοδομική φάση. Τα μοναδικά ανοίγματα που διατηρούν την αρχική τους μορφή είναι τα τοξωτά παράθυρα στη ΝΔ πλευρά του ορόφου του κτιρίου. Η μορφή των φύλλων των κουφωμάτων ποικίλει, όμως δεν σώζεται κανένα από τα αυθεντικά κουφώματα του κτιρίου. Οι εξωτερικές θύρες διατηρούν ταμπλαδωτά φύλλα, ενώ η θύρα του εξώστη διαθέτει σκούρα με περσίδες. Η θύρα που ανοίγεται στον εσωτερικό λίθινο τοίχο του ισογείου είναι απλή καρφωτή. Τα παράθυρα διαθέτουν εξωτερικά σκούρα απλά καρφωτά ή με περσίδες και εσωτερικά φέρουν υαλοστάσια.